In veedichte gebieden lopen spanningen tussen burgers en veehouders soms flink op. Omwonenden ervaren geurhinder en zijn bang voor hun gezondheid. Louis Bolk Instituut ontwikkelde een methodiek gebaseerd op het Bolk-model voor Positieve Gezondheid en Leefomgeving. Hiermee werd in de gemeenten Boekel en Land van Cuijk een constructieve dialoog mogelijk gemaakt tussen bewoners en veehouders. Het resultaat: wederzijds begrip en erkenning, met de wil om problemen samen op te lossen.
De methodiek zorgt ervoor dat persoonlijke informatie-uitwisseling tussen Noord-Brabantse veehouders en burgers over de bedrijfsactiviteiten en de ervaren hinder mogelijk is. En dat leidt tot wederzijds begrip. Burgers en veehouders voelen zich letterlijk gehoord.
Het Louis Bolk Instituut analyseerde samen met de GGD Brabant vanuit een objectieve onderzoeksrol de gegevens en begeleidde het proces. Het resultaat: een open dialoog tussen veehouders en bewoners en de wil om de problemen samen aan te pakken. Deze innovatieve werkmethode is nu klaar om uit te rollen in andere gemeenten.
Monitoringsapp
Het project ‘Positieve gezondheid’ werd uitgevoerd door GGD Hart voor Brabant en het Louis Bolk Instituut, in samenwerking met de gemeente Boekel en gemeente Land van Cuijk. De partners ontwikkelden een werkmethode en een digitale monitoringsapp, gericht op het verband tussen omgevingsfactoren en gezondheidsbeleving in buurten met veel veehouderijbedrijven.
Geen normen
Het is gebruikelijk om het probleem te benaderen vanuit normen (op papier) en metingen. Dit project betrekt juist factoren die invloed hebben op de beleving van de gezondheid op buurtniveau. Dat gebeurt met het door het Louis Bolk Instituut ontwikkelde model voor Positieve Gezondheid en Leefomgeving. Dit kijkt behalve naar fysieke gezondheidsaspecten ook naar sociale, mentale en emotionele factoren. Het model sluit aan bij de door de GGD ontwikkelde Brabantse Omgevingsscan (BrOS). Dit is een dashboard, met gezondheidsinformatie gekoppeld aan gegevens over de lokale leefomgeving op gemeente- en wijkniveau.
Workshops en ontwikkeling app
Het project begon met 1-op-1-interviews met bewoners en veehouders. Vervolgens werden er workshops gehouden, waarvan de afsluitende met veehouders en bewoners gezamenlijk. In de workshops werd ook nagedacht over stappen naar verbetering.
Het slotstuk was het ontwikkelen van een app, waarin 20-30 inwoners konden aangeven welke hinder ze op een bepaald moment ervaren en hoe hun gezondheidsbeleving is. Doel van de app was om meer inzicht te krijgen in gezondheidsbeleving van bewoners, in combinatie met actuele omgevingsfactoren.
Partners
Het project is in 2020 van start gegaan in Boekel (buurtschap De Elzen) en Sint Anthonis (gebied Noordkant-Zandkant). In 2021 komt er nog een derde gemeente bij. De financiering komt van het Innovatiefonds GGD Hart voor Brabant, Regio Noordoost Brabant en een bijdrage van de betrokken gemeenten.
Bolk-model
Bekijk hier de wetenschappelijke publicatie over het Bolk-model voor Positieve Gezondheid en Leefomgeving van het Louis Bolk Instituut.
Video Positieve Gezondheid
Bekijk in deze video hoe wethouders, veehouder, omwonende en onderzoeker terugkijken op het project Positieve Gezondheid en welke toepassingsmogelijkheden er zijn.