Vroeg zaaien van wintergranen geeft een hogere opbrengstpotentie door een betere beworteling. Maar vroeg zaaien van granen geeft ook meer risico op ziekten en legering. Dus waar doe je verstandig aan? Wellicht dat de begrazing door schapen de doorslag geeft. 

Vroege zaaien geeft wintergraan de kans om overgebleven stikstof (nitraat) in de bodem op te nemen en reduceert zo de uitspoeling van nitraat naar het grondwater. Het risico op ziektes en legering is echter groter bij te royale ontwikkeling van het gewas voor de winter. Begrazing door schapen van vroeg gezaaide wintergranen kan de gewasgezondheid en uitstoeling van vroeg gezaaide wintergranen bevorderen en de inzet van fungiciden en groeiregulatoren reduceren. Tevens wordt het gewas zo maximaal benut als vanggewas.

Rustgewas
Het nieuwe GLB en het 7e actieprogramma nitraatrichtlijn zorgen voor grote veranderingen in het bouwplan op zandgronden. Het aandeel wintergranen als (verplicht) rustgewas op zand zal de komende jaren sterk toenemen. De daarbij gewenste vroege zaaidatum (1-10) kent voor- en nadelen. Vroeg gezaaide tarwe wortelt in het najaar al diep. Zeker in een droog opvolgend voorjaar / zomer is dat een voordeel op zandgronden.

Legering en ziekten
Voor een maximale opbrengst is het belangrijk om voldoende aren per m2 te hebben, de mate van uitstoeling varieert van 3,5 aren per plant bij zaai eind september tot 2,1 aren per plant bij zaai in december. Een groot aantal aren vergroot echter de kans op legering. Risico van vroege zaai is dat het gewas al in het najaar vatbaar is voor ziekten en er wellicht in het najaar al een groeiregulatie toegepast dient te worden om het gewas overeind te houden.

Ervaringen met begrazing
In het het Verenigd Koninkrijk zijn positieve ervaringen met het begrazen van vroeg gezaaide wintergranen. Schapen worden in de vroeg ingezaaide granen ingezet om de bladeren af te grazen en de groeiontwikkeling te vertragen, en tegelijkertijd wat bemesting aan de percelen toe te voegen. De resultaten van de proeven zijn veelbelovend en toonden aan dat begrazing van wintergranen waardevol wintervoer voor schapen is en ook een gunstig effect op de gewasopbrengst heeft. Het begrazen van granen kan de gewasgezondheid en uitstoeling van vroeg gezaaide wintergranen en zo helpen de gewasopbrengst te verbeteren.

Bijzonderheden

• Thema: Bodemverbetering
• Aanvrager: Van Oort VOF - teelt wintergranen
• In samenwerking met: E. de Wit - Vorstenbosch: schapenbegrazing
  P.G. Kusters - Dreumel: teeltbegeleiding
• Bijdrage: € 5.000,-
• Financiering: Bijdragenregeling Kringlooplandbouw Noordoost Brabant
• Looptijd: september 2023 - september 2024
• Locatie: Heesch