Vernieuwing in agri en food begint met pioniers. Zij hebben de ideeën en de ambitie. Naast de benodigde experimenteerruimte in De AgroProeftuin Noordoost-Brabant kunnen ondernemers via AgriFood Capital een steun in de rug krijgen door de toegang tot een uitgebreid netwerk en financiële steun bij onderzoek of conceptontwikkeling.
Drie inspirerende voorbeelden laten dat zien:
- KI Beers, van ki-station naar eiwitcampus
- Emissieloos stalsysteem biedt ondernemer perspectief
- Nieuw concept Familievarken start in Boekel
KI Beers, van ki-station naar eiwitcampus
Toen het voormalige KI-station in Beers te koop kwam, zag vastgoedondernemer Marco Smits meteen mogelijkheden. Hij had in het Verenigd Koninkrijk gezien dat leegstaande boerderijen succesvol kunnen worden omgevormd tot centra voor kleine bedrijven. De ondernemer signaleerde ook dat Noordoost-Brabant een groot tekort heeft aan kleinschalige huurlocaties.
Marco kocht het KI-station met de bijbehorende landbouwgrond en ging samen met buitengebiedspecialist Raymond Derks (Derks Advies) aan het slag voor een plan.
Daarbij kwamen ze in contact met AgriFood Capital. “AgriFood Capital profileert Noordoost-Brabant als top-regio in agrifood en stimuleert innovatie”, zegt Smits. “Wij zagen daarin goede aanknopingspunten voor een bedrijvenlocatie voor kleinschalige ondernemers en start-ups.”
AgriFood Capital kwam met het idee om mee te doen aan ‘Brood en Spelen’, de prijsvraag voor vernieuwende ideeën op het platteland in de provincies Noord-Brabant, Gelderland en Overijssel. Samen met architectenbureau Studio Marco Vermeulen ontwikkelden de initiatiefnemers een plan voor een verzamellocatie voor bedrijven in agri en food, in combinatie met woonruimte. In hun plan benutten ze de grond van het voormalige KI-station als proefvelden voor circulaire landbouw en regionale eiwitproductie.
Een van de winnende ideeën
Het concept ‘Eiwitcampus’ werd een van de 16 winnende ideeën van Brood en Spelen. Dat leverde €25.000 op voor de uitwerking van het ontwerp, dat in februari 2019 is gepresenteerd. In de loop van 2019 wil Smits zijn plan uitvoeren.
“Toen ik het terrein kocht, had ik alleen een bedrijfsverzamellocatie in mijn hoofd. Door de samenwerking met AgriFood Capital heeft het idee een duidelijke richting gekregen. Wij focussen op innovatieve ondernemers in agri en food en onze proefboerderij met grond voor veldproeven is een mooie aanvulling op de proeflocatie van De AgroProeftuin Noordoost-Brabant”.
Ondernemer Marco Smits:
“Door de samenwerking met AgriFood Capital heeft ons idee voor de nieuwe bestemming van het KI-station richting gekregen.”
Emissieloze ZERO-stal biedt ondernemer perspectief
AgriFood Capital geeft via De AgroProeftuin Noordoost-Brabant ook een steuntje in de rug aan de ontwikkeling van de ZERO-stal. Dit is een innovatief stalsysteem voor varkens dat zonder luchtwassers vrijwel geen stank of ammoniak uitstoot. Agrifood Capital heeft de doorontwikkeling van het concept financieel ondersteund.
Op een bijeenkomst van De AgroProeftuin Noordoost-Brabant kwam varkenshouder Wilbert Egelmeers uit Wanroij in contact met de bedenkers van het systeem, adviesbureau Exlan van veevoerfabrikant Agrifirm.
De ondernemer zag mogelijkheden voor zijn bedrijf nam contact op met de gemeente Sint Anthonis. Hij was bereid te pionieren met zo’n innovatief concept, op voorwaarde dat hij straks kan rekenen op een vergunning wanneer hij zijn hele bedrijf ombouwt naar het nieuwe systeem.
Die toezegging kon de gemeente echter niet zomaar doen, zolang niet is bewezen dat de techniek werkt. Dat is een potentiële patstelling.
Vertrouwen van de wethouder
Nader onderzoek biedt een uitweg, verwacht wethouder Wouter Bollen. Agrifirm gaat in één van de bestaande stallen van de varkenshouder een aantal onderdelen van de ZERO-stal testen. Zo kunnen ze ervaring opdoen en aantonen dat de technische oplossingen werken.
De betrokkenheid van de AgroProeftuin geeft wethouder Bollen vertrouwen in het onderzoek. “Gemeenten hebben niet de middelen en de mensen om zelf technische innovaties op waarde te schatten. De AgroProeftuin is voor ons zo interessant, omdat we met de projecten kennis opbouwen en ervaringen delen. Zo creëren we een waardevolle sparringpartner.”
De gemeente Sint Anthonis was een van de initiatiefnemers voor De AgroProeftuin Noordoost-Brabant.
“Onze gemeente heeft het hoogste aantal varkens per inwoner. Daarom voelen we ons verantwoordelijk voor een toekomstbestendige veehouderij. Als bestuurders doen we dat door kaders te stellen met regelgeving. We willen daarnaast ondernemers in staat te stellen met oplossingen te komen.“
Wethouder Wouter Bollen (Sint Anthonis):
“Gemeenten hebben niet de middelen en de mensen om zelf technische innovaties op waarde te schatten. AgroProeftuin is voor ons interessant omdat we daar kennis opbouwen en ervaringen delen. Zo creëren we een waardevolle sparringpartner.”
Nieuw concept familievarken start in Boekel
Ook in de gemeente Boekel vindt een experiment plaats met een nieuwe benadering van varkens houden, de Familiestal.
Ondernemer Tjacko Sijpkens van Big Developments heeft hiervoor een heel diverse groep pioniers om zich heen verzameld: varkensboeren, wetenschappers, technologen, architecten en bouwers. Hun concept wijkt in veel opzichten af van de gangbare bedrijfsvoering. Door een andere stalinrichting en nieuwe techniek is er veel minder (geur)emissie. Bovendien krijgen de dieren in dit concept meer ruimte om hun natuurlijke gedrag uit te voeren. Dat zorgt voor een hoger niveau van dierenwelzijn.
Toen het concept op de tekentafel was uitgedacht, zocht initiatiefnemer Sijpkens een plek voor de eerste proefstal. “We hebben gekeken in verschillende provincies. Dankzij het netwerk van AgriFood Capital kregen we onder andere contact met de Provincie Noord-Brabant en zijn we uiteindelijk geland in de gemeente Boekel.”
In het dorp Venhorst verrijst de eerste Familiestal, naast het gangbare varkensbedrijf van de familie Bekkers. Het is een kleinschalige uitvoering met ruimte voor 40 zeugen. Varkenshouder Ivo Bekkers neemt de verzorging van de dieren in de experimentele stal op zich. Sijpkens: “We gaan hier anderhalf jaar proefdraaien en waar mogelijk verbeteringen doorvoeren. We schalen op als we weten dat het concept werkt, zowel voor de dieren voor het economisch resultaat van de varkenshouder.”
Betrokkenheid en vertrouwen
Samenwerken tussen publieke en private partijen is de sleutel voor vernieuwing, stelt de ondernemer. “Wil je echt iets veranderen, dan is een nieuw concept alleen niet genoeg. Je moet ook zorgen voor betrokkenheid en vertrouwen. Dankzij het netwerk van Agrifood Capital waren we in staat een vestigingsplaats te vinden voor ons prototype. Daarnaast hebben ze ons ook geholpen in het financieringstraject voor de OP Zuid-regeling en bij de communicatie over het concept.”
Ondernemer Tjacko Sijpkens:
“Als je verandering wilt bereiken, dan heb je niet genoeg aan een nieuw concept. Je moet ook zorgen voor betrokkenheid en vertrouwen.”
Projecten De AgroProeftuin Noordoost-Brabant
In De AgroProeftuin Noordoost-Brabant krijgen ondernemers en andere vernieuwers de ruimte om te pionieren. Klik hier voor meer informatie over onze projecten.