Op donderdag 13 februari 2025, de dag voor Valentijnsdag, stond niet de liefde voor een persoon centraal, maar die voor de bodem en de boon. Tijdens het Eiwitevent ‘Love is in the Soil’ kwamen telers, verwerkers, retailers, onderzoekers en beleidsmakers samen om de volgende stappen in de eiwittransitie te bespreken. De focus lag op lupine en veldbonen: gewassen met enorme potentie, maar ook met de nodige uitdagingen op het gebied van teelt, afzet en consumptie.
Het event markeerde zowel de afsluiting als de doorstart van het project Verbonden Peelproeftuinen voor Slimme Rotatieteelten. Initiatiefnemers zijn Innovatiehuis de Peel, LLTB en De AgroProeftuin Noordoost-Brabant. De afgelopen drie jaar is er veel kennis opgedaan en zijn er belangrijke stappen gezet, maar de weg naar grootschalige introductie is nog lang. De inzichten van telers, onderzoekers en marktpartijen benadrukken dat barrières op het gebied van marktacceptatie, prijsvorming en consumentbewustzijn moeten worden doorbroken om de eiwittransitie te laten slagen.
Resultaten van het project Verbonden Peelproeftuinen
Volgens Patrick Lemmens (LLTB) loopt Nederland voorop in kennis en innovatie rond eiwitgewassen: “Als het gaat om kennisopbouw zitten we hier op de eerste rang.” Voor telers zijn teeltbrochures lupine en veldbonen, podcasts, teeltkeuzecirkels en factsheets ontwikkeld. Daarnaast wordt hard gewerkt aan de Peelteelt-rotatieapplicatie, waarmee telers beter kunnen bepalen of een eiwitteelt relevant en rendabel is binnen een vruchtwisseling.
Ellen Kusters, projectleider van Verbonden Peelproeftuinen voor Slimme Rotatieteelten, benadrukte het belang van gezamenlijke actie: "We hebben veel bereikt, maar we zijn er nog niet. De sleutel ligt in samenwerking en een eerlijke prijs voor telers. Zonder de hele keten mee te krijgen, blijft de eiwittransitie hangen in mooie ambities."
Ook de afzetmarkten zijn in ontwikkeling, met producten als lupine shoarma en hybride tonijnsalade, aldus Marieke van Beers (Innovatiehuis de Peel). Kusters voegde toe: "Dit jaar onderzoeken we korte ketens en verwerkingsmogelijkheden verder binnen het nieuwe NoxexImpuls-project Meerkleurige Peel. De opgedane kennis zetten we in om nieuwe eiwitteelten te stimuleren en afzetmarkten te vergroten."
Prikkelende discussies en inspirerende sessies
Onder de bevlogen leiding van Lucas de Man stond de paneldiscussie stil bij de kernvraag: hoe zorgen we ervoor dat de eiwittransitie geen tijdelijke verliefdheid blijft, maar uitgroeit tot een duurzame relatie?
Panelleden, waaronder Sonja Zuijdgeest (BeanDeal), Janny van der Heijden (Provincie Noord-Brabant), Harm Vogels (ZLTO), Marcel Claus (Regio Noord-Limburg) en Ruben Bringsken (Jamael Food Group), bespraken de obstakels en kansen in de keten. Belangrijke thema’s waren eerlijke prijsstelling, de rol van lokale productie en overheidsbeleid.
Ruben Bringsken lichtte toe: "De consument wil wel, maar de prijs is vaak een drempel. We moeten kijken hoe we de kosten in de keten kunnen verlagen zonder dat de boer de rekening betaalt."
Janny van der Heijden (Provincie Noord-Brabant) vulde aan: "Een eerlijke prijs is essentieel. We moeten zorgen dat de kosten en baten van duurzame eiwitteelten eerlijk worden verdeeld, zodat zowel de teler als de consument profiteert."
Het Bonenbos
Een bijzondere bijdrage aan het event kwam van Lewis Jansen, die zijn visie deelde op het ‘Bonenbos’ – een innovatieve agroforestry-opzet waarin veldbonen en andere eiwitrijke gewassen worden gecombineerd met bomen en struiken. Dit concept draagt niet alleen bij aan een duurzamer landschap, maar ook aan biodiversiteit en bodemgezondheid.
Jansen lichtte toe: "Door bonen in een bosrijke omgeving te telen, creëren we een veerkrachtig ecosysteem dat minder afhankelijk is van kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Dit is goed voor de bodem, de boer én de consument."
Muziek en de smaak van de boon
’s Middags konden de deelnemers zich verder verdiepen in break-outsessies. Zo deelde Friek van Helden (FoodHelden) in ‘Met de bonen op tafel’ praktische strategieën om de consumptie van peulvruchten te vergroten. Onderzoeker Duncan Ralston (WUR Open Teelten) gaf een boeiend college over de teeltuitdagingen van veldbonen op zandgronden.
De muzikale proeverij met het bonenlied van Bunch of Reeds en heerlijke bonenhapjes van kok Manfred Albrecht bracht een verrassend zintuiglijke dimensie aan het programma.
De uitdagingen in perspectief
Ondanks de grote potentie van eiwitrijke gewassen blijven er veel vragen. Hoe zorgen we voor een eerlijke prijs voor telers? Hoe versnellen we de acceptatie bij consumenten? En welke rol moet de overheid spelen?
Tijdens de discussies onder leiding van Lucas de Man kwamen scherpe inzichten naar voren. Zo werd benadrukt dat lupine en veldbonen niet als ‘rustgewassen’ moeten worden gezien, maar als waardevolle, regeneratieve teelten.
Van verliefdheid naar vaste relatie
Lucas de Man sloot af met de woorden: "De eiwittransitie is geen korte sprint, maar een marathon. De eerste stappen zijn gezet, maar er is nog een lange weg te gaan. Dit vraagt om gezamenlijke inspanning van telers, afnemers, beleidsmakers en consumenten."
De aanwezigen verlieten het event niet alleen met nieuwe kennis en inspiratie, maar ook met concrete actiepunten om de eiwittransitie verder te brengen. Sonja Zuijdgeest (BeanDeal) vatte het treffend samen: "We staan op een kantelpunt. De komende vijf tot tien jaar zijn cruciaal om de eiwittransitie echt te laten slagen. Dit vraagt om volharding, investeringen en vooral samenwerking in de hele keten."
Met de opgedane inzichten en hernieuwde energie is het nu tijd om door te pakken. Want als we echt impact willen maken, moet de liefde voor lupine en veldbonen niet alleen groeien, maar ook standhouden.
