Op donderdag 17 april vond in Volkel de officiële aftrap plaats van de pilot Bedrijfsrotatieresidu (BRR), een innovatief project dat zich richt op verbetering van de waterkwaliteit in zandgebieden. De pilot heeft tot doel een schaalbare en praktijkgeteste aanpak te ontwikkelen om het nitraatresidu en de uitspoeling ervan op agrarische percelen te verminderen. Deelnemer groenteteeltbedrijf Compliment ontving onder andere Marc Oudenhoven, gedeputeerde Noord-Brabant en Peter van Dijk, bestuurder Waterschap Aa en Maas.
De kick-off markeert het begin van een veelbelovende pilot waarbij ondernemers op perceelsniveau het stikstofresidu meten en waar nodig hun teeltaanpak aanpassen. Dit moet leiden tot minder nitraatuitspoeling en betere grond- en oppervlaktewaterkwaliteit in zandgebieden. De BRR-aanpak omvat een verantwoording op bedrijfsniveau en is daarmee een mogelijke vervanger voor (bepaalde) generieke maatregelen in het huidige mestbeleid en sluit aan op landelijke discussies over doelsturing in plaats van middelvoorschriften.
Succescriteria en verwachte impact
Voor het slagen van de pilot zijn twee cruciale succesfactoren geformuleerd. Allereerst moeten deelnemende ondernemers gemotiveerd zijn om hun bedrijfsvoering structureel aan te passen en dit aantoonbaar te maken via BRR-verantwoording. In ruil daarvoor kunnen zij profiteren van vrijstellingen op generieke maatregelen, zoals nutriënten- middelvoorschriften.
Daarnaast moet de BRR-verantwoording juridisch robuust en handhaafbaar zijn, zodat overheden de aanpak breder kunnen implementeren als onderdeel van een doelgerichte benadering.
Van onderop
Gedeputeerde Marc Oudenhoven (Agrarische Ontwikkeling) en waterschapsbestuurder Peter van Dijk gaven tijdens het fotomoment hun steun aan het initiatief. Oudenhoven prees de ondernemers die hun verantwoordelijkheid nemen: “Goede landbouwpraktijken en de verantwoordelijkheid hiervoor komt weer terug bij de agrariër, dát is waar het in deze pilot om gaat. Om de kwaliteit van ons water op orde te krijgen, is aanvullend beleid nodig. Dat doen we bij voorkeur op een manier die handelingsruimte biedt aan ondernemers. Deze pilot ontwikkelt een systeem dat daaraan bijdraagt. Het mooie aan dit initiatief is dat de ondernemers zelf laten zien dat het anders kan. Zij nemen verantwoordelijkheid om gezond voedsel te produceren binnen de randvoorwaarde van een schoon milieu. Deze aanpak verdient onze volle steun.”
Peter van Dijk voegde daaraan toe:“Waterkwaliteit is een gedeelde verantwoordelijkheid. Met deze pilot zoeken we samen met agrariërs naar oplossingen die zowel ecologisch als economisch houdbaar zijn.”
Kennisdeling en praktijkervaring
Tijdens het programma spraken onder andere projectleider Bart Jan Wulfse, Ronald Luijkx (innovatiemanager De AgroProeftuin Noordoost-Brabant) en agrariërs Peer Schraven, William van der Heijden en Rob Wientjes. Zij deelden hun motivatie en ervaringen met het verduurzamen van hun bedrijfsvoering via BRR. “Deze aanpak geeft me ruimte om duurzaam te werken én mijn eigen keuzes te maken binnen duidelijke kaders,” aldus groenteteler Schraven. “Samen met onderzoekers en beleidsmakers zoeken we naar wat werkt en niet naar wat moet.”
Het project is een samenwerking tussen Provincie Noord-Brabant, Waterschap Aa en Maas, AgriFood Capital, Wageningen University & Research en Van Tafel naar Kavel. Samen met BO-akkerbouw heeft De AgroProeftuin een gedeelde visie op het belang van nitraatresidu-metingen. De projectpartners staan in overleg met het ministerie van LVVN.
De BRR-aanpak sluit aan bij het Beleidskader Landbouw en Voedsel, het Regionaal Waterplan en NOVEX De Peel. Er is een voorstel gedaan om de pilot te positioneren in het 8e Actieprogramma Nitraatrichtlijn, met mogelijk bredere toepassing in het 9e programma.
Vooruitblik
In de komende periode wordt de BRR-systematiek verder getest en verfijnd op deelnemende bedrijven. De resultaten zullen dienen als basis voor beleidsaanpassingen op regionaal en mogelijk nationaal niveau. De pilot is daarmee een belangrijke stap richting een toekomstbestendige en meer op maat gesneden landbouwpraktijk.
Foto v.l.n.r.: William van der Heijden (akkerbouw), Rob Wientjes (melkvee), Peter van Dijk (Waterschap Aa & Maas), Martijn Vermeer (melkvee), Marc Oudenhoven (Provincie Noord-Brabant), Peer Schraven (tuinbouw), Marcel Klaassens (tuinbouw).
