In 2023 is op proeflocatie van De AgroProeftuin Noordoost-Brabant onderzocht of witte en zwarte bonen rendabel geteeld kunnen worden op zandgronden voor humane consumptie. In januari zijn de resultaten gepresenteerd. Conclusie is dat met name zwarte bonen een rendabele teelt is.
De verwachting is dat de komende jaren de vraag naar plantaardige eiwitten in de vorm van peulvruchten toeneemt in Nederland. Daarnaast zijn telers op zoek naar rendabele rustgewassen in het eigen bouwplan. Meerdere telers proberen daarom witte en zwarte bonen te telen. Enkele bedrijven zoals CZAV en HAK stimuleren deze lokale teelten. Tot nu toe is dit slechts nog kleinschalig op Zeeuwse kleigrond gedaan. Is deze teelt ook op zandgronden interessant?
Experimentele teelt
Teler Chiel de Haas en teeltadviseur Tim van Summeren hebben in 2023 op de proeflocatie geëxperimenteerd met een veld witte en zwarte bonen van 2,2 hectare. Vraag was of het mogelijk is op zandgronden een rendabele teelt witte en zwarte boon te realiseren. Andere vraag was of witte en zwarte bonen goed zijn te oogsten met een oogstmachine uit de regio. Aangezien een pindadorser de meeste ideale, maar tot nu toe niet beschikbare oogstmachine is in de Peel.
Positief saldo zwarte bonen
Gedurende het teeltseizoen was er sprake van een hoge onkruiddruk, met name van melganzevoet. Dankzij een effectieve onkruidbeheersingsstrategie kon de teelt van witte en zwarte bonen vrij blijven van onkruid. Bovendien heeft het gebruikte bodemherbicide Bonalan bijgedragen aan een succesvolle onkruidbestrijding. Er werd weinig uitval waargenomen door de schimmel sclerotinia.
De teelt van witte bonen resulteerde in een opbrengst van 1.927 kg/ha schoon product en 519 kg ruw eiwit/ha. Voor zwarte bonen bedroeg de opbrengst 2.256 kg/ha schoon product en 543 kg ruw eiwit/ha.
Bij de oogst is een gangbare graandorsmachine uit de regio gebruikt. Gevolg was dat bonen braken en op de grond vielen.
De kosten voor het telen van witte bonen bedroegen 2200 euro per hectare en voor zwarte bonen was dit eveneens 2200 euro per hectare. De teeltopbrengst van witte bonen was 1.911,99 euro, terwijl de opbrengst van zwarte bonen 2.704,56 euro.
Winst met zwarte bonen
Een van de conclusies is dat de teelt van zowel witte als zwarte bonen op zandgronden succesvol is. Wel zijn er verschillen in rendement: de winst van de zwarte bonen was 504,58 euro; het verlies bij witte bonen was 287,99 euro. Met name komt dit door het grotere oogstvolume en de hogere totale eiwitopbrengst van de zwarte bonen.
De kosten voor de bonenteelt zijn relatief hoog door het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen. Mogelijk dat met integrale gewasbescherming (IPM) de kosten omlaag kunnen.
Pindadorser
Tijdens de oogst kon geen gebruik worden gemaakt van de pindadorser, omdat deze oogstmachine niet aanwezig was in de regio. Met een pindadorser worden witte en zwarte bonen minder hardhandig uit de peul geklopt, waardoor er minder bonen breken.
De verwachting is dat de bonenoogst nog geoptimaliseerd kan worden door een pindadorser te gebruiken. Dit voorkomt het verlies van bonen die breken of uit de machine vallen.
Proeflocatie De AgroProeftuin Noordoost-Brabant
Meer weten over de experimenten op de proeflocatie in Zeeland? Neem dan contact op met innovatiemanager Peter van Iperen: info@petervaniperenadvies.nl of bel met 06 24 62 72 42.
